Historie het IJzeren Man Gebied

Het Natuur en Recreatiegebied grenst in het noorden aan de Zuid-Willemsvaart. In het oosten grenst het aan de stadsrand van Weert. Verder wordt het gebied omringd door andere natuurgebieden zoals de Laurabossen. Natuurgebied De IJzeren Man is een klein onderdeel van de diverse landschappen die voorkomen in het Grenspark Kempen~Broek. Het bevat beheerde heide, vennen, meren, gemengd bos en stuifzandvlakten. Met het winnen van delfstoffen zijn er in het verleden drie plassen ontstaan: De Grote en Kleine IJzeren Man en de Centrale Zandwinning, beter bekend als het Blauwe Meertje. Naast deze drie plassen zijn er vier kleinere vennen in het gebied. Hiervan is alleen het Geurtsven op natuurlijke wijze ontstaan.

Ontstaansgeschiedenis

Zijn naam heeft dit natuurgebied te danken aan de stoomgraafmachine “De IJzeren Man”, die van 1910 tot 1913 het gebied heeft uitgegraven. De meeste plassen en vennen zijn ook ontstaan door deze uitgraving. Daarnaast is de spoordijk, waar de trein tussen Weert en Eindhoven later overheen ging rijden, gemaakt met het zand dat uit werd gegraven door de graafmachine “De IJzeren Man”.

Toen de mijnen sloten in 1964 zijn er opnieuw dennen geplant. De aanwezige zandgronden bleven zoals ze waren, aangezien de grond te arm was om er iets op te groeien. Heidegronden zijn ook teruggekomen. Toen ook de van nature aanwezige moerassen waren ontwaterd, was er uiteindelijk meer land beschikbaar voor landbouwgebieden. Door diezelfde landbouwgebieden ontstond bijvoorbeeld het dorp Altweerterheide.

Omdat het gebied van nature een slecht afwateringssysteem heeft, was het buiten het droogleggen van de moerassen ook nodig om waterlopen in het gebied te graven. De aarde die uit de watergangen werd gehaald, werd ernaast neergegooid, zodat hier op de hogere grond geplant kon worden. Een dergelijke ophoging wordt ook wel een rabat (bosbouw) genoemd. Deze waterlopen zijn dus niet natuurlijk ontstaan, hoewel sommige “beek” heten. Dergelijke rabatten werden eerst gebruikt voor de verdediging van bijvoorbeeld de stad Weert. Later waren ze voornamelijk gebruikt om de grond droog te houden, waardoor het land eromheen beter kon functioneren voor landbouw.

Recreatie

De stad Weert groeide en hiermee kwamen er steeds meer bedrijven het gebied in. Ook ontstond er recreatie, bijvoorbeeld in de vorm van een villapark. Door veranderingen in de agricultuur werd er uiteindelijk minder grond gebruikt voor de landbouw, waardoor een groter deel kon worden gebruikt voor bedrijven en natuur.

Hoewel het gebied van nature dus erg nat is, is het met de jaren steeds droger geworden. Dit komt onder andere door de zand- en grondwaterwinningindustrie. 

Parkbos

Medio 2005 is door het waterschap en de gemeente Weert het project “Waterplan IJzeren Man” afgerond. In dit project is naast het herstel van de waterhuishouding nadrukkelijk aandacht besteed aan de verbetering van de recreatiemogelijkheden en de belevingswaarde van het gebied.

Uiteindelijk krijgt de IJzeren Man de uitstraling van een parkbos. Uit het oog springende elementen hierbij zijn tal van aangelegde bruggetjes, de cascade tussen de Grote en Kleine IJzeren Man, die de beide bekende wateren met elkaar verbind en de “laan” die gevormd gaat worden door de nieuw geplante bomen.